Ερευνητές στo Βόρειo Κουίνσλαντ εκτρέφουν κοράλλια ανθεκτικά στη θερμότητα, ελπίζοντας ότι μπορεί να είναι μία από τις λύσεις που χρειάζονται για να αποτρέψουν καταστροφές όταν η επόμενη θαλάσσια θερμότητα χτυπήσει το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα.
Ο ύφαλος βρίσκεται στα ανοικτά της βορειοανατολικής ακτής της Αυστραλίας και εκτείνεται πάνω από 2.300 χιλιόμετρα και περικλείει μια έκταση περίπου 344.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Αυτό το κάνει τόσο μεγάλο όσο η Ιταλία. Αποτελείται από πάνω από 2.900 μεμονωμένα κοραλλιογενή υφάλωτα και 900 νησιά.
Ο ύφαλος δεν είναι μόνο ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αλλά και ένας κρίσιμος βιότοπος για ένα ευρύ φάσμα θαλάσσιας ζωής, συμπεριλαμβανομένων πολυάριθμων ειδών ψαριών, κοραλλιών και άλλων θαλάσσιων οργανισμών.
Όμως, καθώς τα ασταμάτητα κύματα καύσωνα σάρωναν τα γαλανά νερά το 2016 και το 2017, οι ερευνητές παρατηρούσαν και συγκέντρωναν σχολαστικά δείγματα κοραλλιών. Αυτή η περίοδος θα χαραχτεί στα χρονικά της ιστορίας των κοραλλιών ως μια καταστρεπτική εκδήλωση, μια καύσωνα που θα φέρει πρωτοφανή καταστροφή στο ευαίσθητο οικοσύστημα.
«Όταν τα κοράλλια ξεθωριάζουν από τη ζέστη, είτε επιβιώνουν και ξανακερδίζουν το χρώμα τους αργά καθώς η θερμοκρασία πέφτει είτε πεθαίνουν», λέει ο καθηγητής Terry Hughes, Διευθυντής του ARC Centre of Excellence for Coral Reef Studies (Coral CoE) στο James Cook University.
«Σε ολόκληρο το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα, χάσαμε το 30% των κοραλλιών κατά τη διάρκεια των εννέα μηνών μεταξύ Μαρτίου και Νοεμβρίου 2016».
Λίγοι γνώριζαν ότι τα ίδια κοράλλια που κατέγραφαν προσεκτικά θα μαρτυρούσαν την σκληρή πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, σηματοδοτώντας μια καμπή στη μάχη για τη διατήρηση ενός από τα θαύματα της φύσης.
Η Αυστραλία έχασε σχεδόν τα μισά κοράλλια σε ρηχές υδάτινες περιοχές σε όλο το βόρειο τρίμηνο του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Φράγματος λόγω διαδοχικών γεγονότων λεύκανσης.
Θεωρήθηκε ότι το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα ήταν καταδικασμένο.
Ωστόσο, σε μια απίστευτη τροπή των γεγονότων, το κάποτε πολιορκημένο κοράλλι κάνει μια ανθεκτική επιστροφή μετά τις καταστροφικές απώλειες. Αυτή η αναγέννηση δεν ήταν αποτέλεσμα καλής τύχης, αλλά είναι ένα μαρτύριο της λεπτής ισορροπίας μεταξύ των περιβαλλοντικών συνθηκών και της ικανότητας προσαρμογής του υφάλου.
Αλλά η τύχη του ύφαλου μπορεί να τελειώνει καθώς οι θερμότερες συνθήκες El Niño επιστρέφουν, οδηγώντας σε θερμότερες ωκεάνιες θερμοκρασίες και αυξάνοντας τον κίνδυνο λεύκανσης.
“Πρέπει να φοβόμαστε ότι θα έχουμε ένα άλλο μεγάλο γεγονός με μεγάλη θνητότητα όπως το 2016 και το 2017.” Σε ένα El Niño, έχουμε παρατεταμένες περιόδους χωρίς συννεφιά και ως εκ τούτου η λεύκανση τείνει να είναι πιο επιζήμια εκείνα τα χρόνια “, δήλωσε η Λέκτορας του Πανεπιστημίου της Κουίνσλαντ, Δρ. Σελίνα Γουάρντ.
Ο επικεφαλής των ωκεανών του World Wildlife Fund Australia, Richard Leck, συμφωνεί:
“Η πραγματικότητα είναι ότι για οποιονδήποτε νοιάζεται για το ύφαλο, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σταυρώσουμε τα δάχτυλά μας και να ελπίζουμε ότι θα είναι συννεφιασμένο ή ότι θα γίνει καταιγίδα. […] Παίζουμε ρωσική ρουλέτα με το ύφαλο τώρα και είναι αναπόφευκτο ότι θα έχουμε ένα σημαντικό γεγονός λεύκανσης τα επόμενα χρόνια.”
Πώς θα ήταν όμως αν δεν άφηναν τα πράγματα στην τύχη; Πώς θα ήταν αν το μέλλον αυτού του οικοσυστήματος ήταν στα χέρια καινοτόμων λύσεων για να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Φράγματος;
Σε ένα ειδικό άρθρο-αφιέρωμα στο Science, ερευνητές αποκάλυψαν στρατηγικές για να επιταχυνθεί η φυσική εξέλιξη των θερμοανθεκτικών κοραλλιών, να χρησιμοποιηθεί η επόμενη γενιά υδατοκαλλιέργειας για την μαζική αναπαραγωγή κοραλλιών και να συνεργαστούν με ομάδες First Nations για την επιμελημένη τοποθέτηση αυτών των κοραλλιών στο ύφαλο.
Το θέμα με τα κοράλλια είναι ότι δεν είναι όλα ίδια. Εμφανίζουν διαφορετικά επίπεδα θερμικής αντοχής, μερικά μπορούν να αντέξουν υψηλότερες θερμοκρασίες για παρατεταμένες περιόδους, ενώ άλλα χλωμαίνουν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.
Τα παγκόσμια όρια λεύκανσης έχουν αυξηθεί κατά 0,5°C την τελευταία δεκαετία, υποδεικνύοντας ότι τα υφάλοι γίνονται πιο ανεκτικά, ενδεχομένως λόγω της προσαρμογής των επιζώντων ειδών.
Για να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες θαλάσσιες καύσωνες που απειλούν το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα, η εκτροφή θερμοανθεκτικών κοραλλιών είναι απαραίτητη. Αλλά για να γίνει αυτό, οι επιστήμονες πρέπει να εμβαθύνουν στις περιπλοκές των κοραλλιογενών μικροβιόσφαιρων.
Η κατανόηση των λεπτών διαφορών στη θερμική αντοχή μεταξύ διαφόρων ειδών κοραλλιών είναι θεμελιώδης· οι ερευνητές διερευνούν ποια κοράλλια εκδηλώνουν ανώτερη θερμική αντοχή και στη συνέχεια προσπαθούν να ξεδιπλώσουν τους γενετικούς μηχανισμούς που υποκρύπτουν αυτήν την αντοχή.
Με την ταυτοποίηση συγκεκριμένων γενετικών δεικτών και τη μελέτη μεμονωμένων κοραλλιών σε θερμότερα νερά, μπορούν να εντοπίσουν εκείνα με υψηλότερη πιθανότητα να μεταδώσουν γενετικά χαρακτηριστικά θερμικής αντοχής στις επόμενες γενιές τόσο σε εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας όσο και σε φυσικές συνθήκες πεδίου.
Η ομάδα ενίσχυσε επίσης την ανθεκτικότητα των κοραλλιών στην όξινη λεύκανση ενισχύοντας τη θερμική ανοχή των μικροοργανισμών του κοραλλιού. Αυτά τα μικροσκοπικά φύκια κατοικούν στο ιστό των κοραλλιών, συμβάλλοντας στην συνολική υγεία και την προσαρμοστική ικανότητα του κοραλλιού απέναντι σε μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Και οι μέθοδοι «εικονικής εξέλιξης» που δοκιμάστηκαν σε εργαστήρια δείχνουν προοπτικές για μαζική παραγωγή.
«Αυτή η πρόοδος παρέχει ένα ελπιδοφόρο και καινοτόμο εργαλείο για την αύξηση της θερμικής αντοχής των κοραλλιών και αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία για την αυστραλιανή επιστήμη», δήλωσε η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας της Κουίνσλαντ Claudia Vickers (πρώην Διευθύντρια του FSP Βιοτεχνολογίας CSIRO).
Κανονικά, η αποκατάσταση κοραλλιών ήταν μια αργή και δαπανηρή διαδικασία που πραγματοποιούνταν με το χέρι σε μικρές εγκαταστάσεις ενυδρείων εργαστηρίου. Αλλά ερευνητές στο Τάουνσβιλ έχουν εργαστεί για να κάνουν τη μεθοδολογία πιο γρήγορη. Με την τοποθέτηση επιλεγμένων κοραλλιών μωρών σε μικρές καρτέλες σε πάνελ εναλλαγής και την προσάρτησή τους σε προστατευτικές δομές στον ωκεανό, οι επιστημονικές ομάδες μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης.
“Η απόδοση στο εργαστήριο είναι ένα πράγμα, η εύρεση μιας κατάλληλης κατοικίας για αυτούς τους νέους στρατιώτες είναι άλλη”, λέει το Πρόγραμμα Μεγάλου Κοραλλιογενούς Φράγματος.
Οι δοκιμές που περιγράφονται στο άρθρο του Science, δείχνουν ότι προσεκτικά επιλεγμένες τοποθεσίες υφάλου αποδεικνύουν τη σκοπιμότητα μεγάλης κλίμακας παραγωγής χρησιμοποιώντας βάρκες ή ρομπότ, αυτοματοποιώντας το ενταφιασμό κοραλλιών. Ενώ επί του παρόντος ισχύει για περίπου 50 είδη κοραλλιών στο Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα, ο στόχος είναι να επεκταθούν περαιτέρω αυτές οι τεχνολογίες. Η διασφάλιση της επιτυχίας των μωρών με αντοχή στη θερμότητα απαιτεί ισχυρά οικολογικά μοντέλα και διαδικασίες λήψης αποφάσεων που λαμβάνουν υπόψη οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Όταν οι προσπάθειες διατήρησης εξελίσσονται από την προστασία των οικοσυστημάτων στην ενεργή βοήθεια προσαρμογής, ο χρόνος γίνεται κρίσιμος παράγοντας. Ενώπιον επιταχυνόμενων διαταραχών, οι συνεργατικές προσπάθειες επιστημόνων, παραδοσιακών ιδιοκτητών και ευρύτερης κοινότητας είναι απαραίτητες για να εξασφαλιστεί ένας ζωντανός και ανθεκτικός μέλλον για το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα. Η επιστήμη είναι αξιοθαύμαστη, το πρόβλημα είναι η κλίμακα.
Ο χρόνος τελειώνει και η ανάγκη για δράση – τόσο στο ύφαλο όσο και παγκοσμίως για να σταματήσει η ζέστη – είναι επείγουσα.
Author: Nikos Giovanidis
Ο Νίκος Γιοβανίδης είναι Διευθυντής της ΕΝΑΚ - Ελληνική Ναυαγοσωστική Ακαδημία, με πάνω από τριάντα χρόνια ενεργής ενασχόλησης με την Ναυαγοσωστική.
